KATMA DEĞER VERGİSİ BEYANNAMESİ - KDV

1. Katma Değer Vergisi - KDV Tanımı: Katma Değer Vergisi yani KDV, yapılan mal ve hizmet teslimlerinde, mal veya hizmeti teslim alanın, teslim edene ödediği vergi türüdür. Katma değer vergisi dolaylı bir vergidir. "KDV" de Katma değer vergisinin kısa adıdır.

1.1. KDV Kullanım Amacı: Mal ve hizmet teslimi yapan tacirler teslim sırasında fatura vb. belgeler düzenlerler. Belge üzerinde görünen mal ve hizmet bedeli ile KDV tutarını, teslim ettikleri kişilerden tahsil ederler.

 Bu KDV'ye hesaplanan KDV denir. Kendileri mal ve hizmet aldıklarında ise karşı tarafa mal ve hizmet bedeli ile KDV tutarını öderler. Bu KDV ise ödeme yapan için indirilecek KDV kapsamındadır. Her dönem için hesaplanan KDV tutarları ve matrahları ve indirilecek KDV tutarları toplanır.

Türkiye'de yapılan aşağıdaki işlemler katma değer vergisine tabidir:

1. Ticarî, sınaî, ziraî faaliyet ve serbest meslek faaliyeti çerçevesinde yapılan teslim ve hizmetler,

2. Her türlü mal ve hizmet ithalatı,

3. Diğer faaliyetlerden doğan teslim ve hizmetler:

a) Posta, telefon, telgraf, teleks ve bunlara benzer hizmetler ile radyo ve televizyon hizmetleri,

b)Her türlü şans ve talih oyunlarının tertiplenmesi ve oynanması, ⁽¹⁾

c) Profesyonel sanatçıların yer aldığı gösteriler ve konserler ile profesyonel sporcuların katıldığı sportif faaliyetler, maçlar, yarışlar ve yarışmalar tertiplenmesi, gösterilmesi,

d)Müzayede mahallerinde ve gümrük depolarında yapılan satışlar ile 10/2/2005 tarihli ve 5300 sayılı Tarım Ürünleri Lisanslı Depoculuk Kanununa göre düzenlenen ürün senetlerinin, senedin temsil ettiği ürünü depodan çekecek olanlara teslimi,

e) Boru hattı ile ham petrol, gaz ve bunların ürünlerinin taşınmaları,

f) Gelir Vergisi Kanununun 70 inci maddesinde belirtilen mal ve hakların kiralanması işlemleri,

g) Genel ve katma bütçeli idarelere, il özel idarelerine, belediyeler ve köyler ile bunların teşkil ettikleri birliklere, üniversitelere, dernek ve vakıflara, her türlü mesleki kuruluşlara ait veya tabi olan veyahut bunlar tarafından kurulan veya işletilen müesseseler ile döner sermayeli kuruluşların veya bunlara ait veya tabi diğer müesseselerin ticarî, sınaî, ziraî ve meslekî nitelikteki teslim ve hizmetleri,

h) Rekabet eşitsizliğini gidermek maksadıyla isteğe bağlı mükellefiyetler suretiyle vergilendirilecek teslim ve hizmetler.

Ticari, sınaî, ziraî faaliyet ile serbest meslek faaliyetinin devamlılığı, kapsamı ve niteliği Gelir Vergisi Kanunu hükümlerine göre; Gelir Vergisi Kanununda açıklık bulunmadığı hallerde, Türk Ticaret Kanunu ve diğer ilgili mevzuat hükümlerine göre tayin ve tespit edilir.

Bu faaliyetlerin kanunların veya resmî makamların gösterdiği gerek üzerine yapılması, bunları yapanların hukukî statü ve kişilikleri, Türk tabiyetinde bulunup bulunmamaları, ikametgâh veya işyerlerinin yahut kanunî merkez veya iş merkezlerinin Türkiye'de olup olmaması işlemlerin mahiyetini değiştirmez ve vergilendirmeye mani teşkil etmez.

İthalatın kamu sektörü, özel sektör veya herhangi bir gerçek veya tüzelkişi tarafından yapılması veya herhangi bir şekil ve surette gerçekleştirilmesi, özellik taşıması vergilendirmeye tesir etmez.

Matraha Dahil Olan Unsurlar

Madde 24 - Aşağıda yazılı unsurlar matraha dahildir:

a) Teslim alanın gösterdiği yere kadar satıcı tarafından yapılan taşıma, yükleme ve boşaltma giderleri,

b) Ambalaj giderleri, sigorta, komisyon ve benzeri gider karşılıkları ile vergi, resim, harç, pay, fon karşılığı gibi unsurlar,

c) Vade farkı, fiyat farkı, faiz, prim gibi çeşitli gelirler ile servis ve benzer adlar altında sağlanan hertürlü menfaat, hizmet ve değerler.

Matraha Dahil Olmayan Unsurlar

Madde 25 - Aşağıda yazılı unsurlar matraha dahil değildir:

a) Teslim ve hizmet işlemlerinde fatura ve benzeri vesikalarda gösterilen ticarî teamüllere uygun miktardaki iskontolar,

b) Hesaplanan katma değer vergisi.

Emsal Bedeli ve Emsal Ücreti (md 27)
1. Bedeli bulunmayan veya bilinmeyen işlemler ile bedelin mal, menfaat, hizmet gibi paradan başka değerler olması halinde matrah işlemin mahiyetine göre emsal bedeli veya emsal ücretidir.

2. Bedelin emsal bedeline veya emsal ücretine göre açık bir şekilde düşük olduğu ve bu düşüklüğün mükellefçe haklı bir sebeple açıklanamadığı hallerde de, matrah olarak emsal bedeli veya emsal ücreti esas alınır.

3. Emsal bedeli ve emsal ücreti Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre tespit olunur.

4. Katma değer vergisi uygulaması bakımından emsal bedelin tayininde genel idare giderleri ve genel giderlerden mamule düşen hissenin bedele katılması mecburidir.

5. Serbest meslek faaliyetleri için ilgili meslek teşekküllerince tespit edilmiş bir tarife varsa, hizmetin bedeli, bu tarifede gösterilen ücretten düşük olamaz.

İndirilemeyecek Katma Değer Vergisi

Madde No 30 - Aşağıdaki vergiler mükellefin vergiye tabi işlemleri üzerinden hesaplanan katma değer vergisinden indirilemez:

a) Vergiye tabi olmayan veya vergiden istisna edilmiş bulunan malların teslimi ve hizmet ifası ile ilgili alış vesikalarında gösterilen veya bu mal ve hizmetlerin maliyetleri içinde yer alan katma değer vergisi,

b)  Faaliyetleri kısmen veya tamamen binek otomobillerinin kiralanması veya çeşitli şekillerde işletilmesi olanların bu amaçla kullandıkları hariç olmak üzere işletmelere ait binek otomobillerinin alış vesikalarında gösterilen katma değer vergisi,

c) Deprem, sel felaketi ve Maliye Bakanlığının yangın sebebiyle mücbir sebep ilân ettiği yerlerdeki yangın sonucu zayi olanlar hariç olmak üzere, zayi olan mallara ait katma değer vergisi,

d) Gelir ve Kurumlar Vergisi kanunlarına göre kazancın tespitinde indirimi kabul edilmeyen giderler dolayısıyla ödenen katma değer vergisi.

Hesaplanan KDV: Mal ve hizmet teslimlerinde alıcıdan tahsil edilir.
İndirilecek KDV: Mal ve hizmet alımlarında satıcıya ödenir.

Tek düzen muhasebe planında:
Hesaplanan KDV: 391
İndirilecek KDV: 191
Ödenecek Vergi ve Fonlar: 360
Devreden KDV: 190

Bir dönemde toplam hesaplanan KDV fazla ise:

Hesaplanan KDV - İndirilecek KDV = Ödenecek KDV (Vergi dairesine ödenir)

391 Hesaplanan KDV - 191 İndirilecek KDV = 360 Ödenecek vergi ve fonlar

Bir dönemde toplam indirilecek KDV fazla ise:

İndirilecek KDV - Hesaplanan KDV = Devreden KDV (Ertesi döneme indirilmek üzere devreder)

191 İndirilecek KDV - 391 Hesaplanan KDV = 190 Devreden KDV

Katma Değer Vergisi Beyannamesi ile: hesaplanan KDV'ye ilişkin matrah, KDV oran ve tutarları ile indirilecek KDV toplamları, vergi dairesine beyan edilir. Hesaplanan KDV, matrahları ile beyan edildiğinden vergi dairesi kişi ve kurumların o dönemki gelir takibini de yapmış olur.

Katma Değer Vergisinin Mükellefleri:

 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu md.8’e göre:

- Mal teslimi ve hizmet ifası hallerinde bu işleri yapanlar,
- İthalatta mal ve hizmet ithal edenler,
- Transit taşımalarda gümrük veya geçiş işlemine muhatap olanlar,
- PTT İşletme Genel Müdürlüğü ve radyo ve televizyon kurumları,
- Spor-Toto, piyango (Milli Piyango dahil) ve benzeri oyunlarda oyunların teşkilat müdürlükleri,
- At yarışları ve diğer müşterek bahis ve talih oyunlarında bunları tertipleyenler,
- GVK (Gelir Vergisi Kanunu) 70. maddesinde yer alan mal ve hakları kiraya verenler

1.. KDV Oranları: KDV Oranları Maliye Bakanlığınca düzenlenmektedir. Zaman içerisine değişiklik gösterebilir. Güncel KDV oranları Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığı'nın aşağıdaki adresinde mevcuttur.

http://www.gib.gov.tr/index.php?id=830 

Vergilendirme Dönemi Madde 39-. Katma Değer Vergisinde vergilendirme dönemi, faaliyet gösterilen takvim yılının üçer aylık dönemleridir. Ancak, Maliye ve Gümrük Bakanlığı mükelleflerin yıllık gayri safi hâsılatlarına göre üç aylık vergilendirme dönemi yerine birer aylık vergilendirme dönemi tespit etmeye yetkilidir.

2. Aşağıdaki hallerde vergilendirme dönemi:

a) Götürü usulde vergilendirilen mükellefler için bir takvim yılı,

b) Vergi kesintisi yapmakla sorumlu tutulanlar için bir ay,

c) İthalat, transit ve Türkiye ile yabancı ülkeler arasındaki taşımacılık işlerinde (4503 sayılı Kanunun 3'üncü maddesiyle değişen ibare Yürürlük; 5.2.2000) gümrük bölgesine girildiği veya gümrük bölgesinden çıkıldığı⁽⁵³⁾ andır.

3. Maliye ve Gümrük Bakanlığı, mükellefleri gruplar içinde toplamaya ve gruplar için vergilendirme dönemlerinin başlangıç aylarını tespit etmeye yetkilidir. Bu takdirde üçer aylık dönemlerin aynı takvim yılı içinde olması şartı aranmaz.

Beyan Esası
Madde 40-1. Katma Değer Vergisi, bu Kanunda aksine hüküm bulunmadıkça mükelleflerin yazılı beyanları üzerine tarholunur.

2. Bu kanunun 9 uncu maddesinde belirtilen hallerde bu beyan, vergi kesintisi yapmakla sorumlu tutulanlar tarafından yapılır.

3. Herhangi bir vergilendirme döneminde vergiye tabi işlemleri bulunmayan mükellefler de beyanname vermek mecburiyetindedirler.

4. İthalatta alınan Katma Değer Vergisi, gümrük giriş beyannamesindeki beyan üzerine, gümrük giriş beyannamesi verilmeyen haller ve motorlu kara taşıtları ile Türkiye ile yabancı ülkeler arasında yapılan yük ve yolcu taşımaları ile transit taşımalara ait Katma Değer Vergisi mükelleflerin yapacakları özel beyan üzerine tarholunur. Bu fıkra hükmüne göre tarhiyata esas alınacak beyannamelerde, vergi matrahının unsurları ile vergi oranının açıkça gösterilmesi gereklidir.

5. (4108 sayılı Kanunun 35'inci maddesiyle eklenen fıkra Yürürlük; 2.6.1995) Maliye Bakanlığı, bu Kanunun 17 nci maddesinin 1 inci fıkrasında sayılan kurum ve kuruluşlara sadece vergiye tabi işlemlerinin bulunduğu dönemler için beyanname verdirmeye, beyanname yerine kaim olmak üzere işleme esas olan belgeleri kabul etmeye, bu mükelleflere ait verginin beyan ve ödeme zamanı ile tahsiline ilişkin usul ve esasları belirlemeye yetkilidir.⁽⁵⁴⁾

(54) 2. Gelir Vergisi Kanununa göre kazançları götürü usulde tespit edilen ticaret ve serbest meslek erbabının Katma Değer Vergisi: bu mükelleflerin her türlü mal ve hizmet alışları ile giderleri toplamına, kanunî vergi nispetinin % 20 fazla uygulanması ile bulunacak miktardan, alış ve giderlerine ait belgelerde gösterilen Katma Değer Vergisinin indirilmesi suretiyle hesaplanır.

Beyanname Verme Zamanı Madde 41
-1. Mükellefler ve vergi kesintisi yapmakla sorumlu tutulanlar Katma Değer Vergisi beyannamelerini, vergilendirme dönemini takibeden ayın yirmidördüncü günü akşamına kadar ilgili vergi dairesine vermekle yükümlüdürler.

2. Katma Değer Vergisi beyanının gümrük giriş beyannamesi veya özel beyanname ile yapılması gerektiği hallerde bu beyannameler vergi mükellefiyetinin başladığı anda ilgili gümrük idaresine verilir.

4. (3297 sayılı Kanunun 13'üncü maddesiyle eklenen fıkra) İşi bırakan mükellefin Katma Değer Vergisi beyannamesi, işin bırakıldığı tarihi izleyen ayın  yirmidördüncü günü  akşamına kadar verilir.

4- E-Beyanname uygulamasından yararlanabilenler ise eloktronik ortamda, beyannamenin kanuni olarak teslim etme süresinin bittiği iş günü saat 24:00’ a kadar gönderebilirler.

KDV BEYANNAMESİ DÜZENLEME ÖRNEĞİ

Örnek: GVN GAZİANTEP/ŞAHİNBEY vergi dairesine bağlı olan bir işletmedir. GVN işletmesinin Şubat 2009 hesapları aşağıdaki gibidir:

600 Yurt içi Satışlar Hesabı: 800.000 TL (KDV %18)
600 Yurt içi Satışlar Hesabı: 400.000 TL (KDV %8)
600 Yurt içi Satışlar Hesabı: 300.000 TL (KDV %1)

391.02 Alışlardan İade KDV: 5.000 TL

191 İndirilecek KDV: 70.000 TL

190 Devreden KDV: 10.000 TL

Cevap: KDV Beyannamesinin düzenlenmesi:

Tablo - 1:
600 Yurt içi Satışlar: 300.000 TL......................................................6 numaralı satıra yazılır
600 Yurt içi Satışlar: 400.000 TL......................................................8 numaralı satıra yazılır
600 Yurt içi Satışlar: 800.000 TL.....................................................10 numaralı satıra yazılır

391.01 Hesaplanan KDV 300.000 x %1 = 3.000 TL............................7 numaralı satıra yazılır
391.02 Hesaplanan KDV 400.000 x %8 = 32.000 TL........................9 numaralı satıra yazılır
391.03 Hesaplanan KDV 800.000 x %18 = 144.000 TL...................11 numaralı satıra yazılır

Tablo - 3:
300.000 + 400.000 + 800.000 = 1.500.000 TL ...............................28 numaralı satıra yazılır

3.000 + 32.000 + 144.000 = 179.000 TL .........................................29 numaralı satıra yazılır

391.04 Alışlardan İade KDV 5.000 TL ..............................................30 numaralı satıra yazılır

179.000 + 5.000 = 184.000 TL ...........................................................31 numaralı satıra yazılır

Tablo - 4:
190 Devreden KDV =10.000 TL ............................................................32 numaralı satıra yazılır

191 İndirilecek KDV =70.000 TL .........................................................33 numaralı satıra yazılır

10.000 + 70.000 = 80.000 TL ...............................................................37 numaralı satıra yazılır

Tablo - 5:
184.000 - 80.000 = 104.000 TL ..........................................................39 numaralı satıra yazılır

Sonuçlara göre ödenmesi gereken KDV = 104.000 TL
KDV Tahakkuk kaydında 104.000 TL 360 Ödenecek vergi ve fonlar hesabında yer alır.

Ay Sonu KDV Tahakkuk Kaydı: Katma değer vergisi, yapılan mal ve hizmet teslimlerinde, mal veya hizmeti teslim alanın, teslim edene ödediği vergi türüdür. İşletmeler de müşterileri gibi kdv öder, müşterilerinden de kdv tahsil ederler. KDV Kanunu işletmelere müşterilerinden tahsil ettikleri KDV’den kendi ödediklerini düştükten sonra kalanını ödemelerini emreder. Ödeme işleminin her ayın sonunda yapılan mahsup kaydına bağlı olarak yapılması gerekir. Bir ay içinde Alınan KDV ve Ödenen KDV toplamları biribirinden muhasebe kayıtları ile çıkarılır.

Alınan KDV’ler 391 HESAPLANAN KDV HESABINA alacak,
Ödenen KDV’ler 191 İNDİRİLECEK KDV HESABINA borç, yazılır Her iki hesap ay sonunda alacaklı ise borçlu, borçlu ise alacaklı yazılarak mahsup edilir. Aradaki farklara göre:

391 HESAPLANAN KDV > 191 İNDİRİLECEK KDV = 360 ÖDENECEK VERGİ VE FONLAR
191 İNDİRİLECEK KDV > 391 HESAPLANAN KDV = 190 DEVREDEN KDV HESABI

391 HESAPLANAN KDV hesabı fazla ise: 360 ÖDENECEK VERGİ VE FONLAR HSESABI Alacak,
191 İNDİRİLECEK KDV hesabı fazla ise: 190 DEVREDEN KDV HESABINA borç yazılır.

190 DEVREDEN KDV ise bir sonraki ayda indirilmek üzere bekletirilir.
360 ÖDENECEK VERGİ VE FONLAR HESABI'na yazılan tutar bir sonraki ay KDV beyannamesi ile vergi dairesine ödenmek zorundadır.

Örnek: İşletmenin Ocak ayı sonundaki büyük defter hesapları aşağıdaki gibidir. Buna göre işletmenin ay sonu KDV tahakkukunu yapınız.

191 İndirilecek KDV ve 391 Hesaplanan KDV hesaplarının toplamları alınarak, yevmiye defterinde ters kayıt yapılarak kapatılır. Yani 191 indirilecek KDV hesabı borçta olduğu için bu hesabı alacağa, 391 hesaplanan KDV hesabı alacakta olduğu için bu hesabı borca yazarak hesapları kapatırız.

Yevmiye kaydını yaptığımızda borç ve alacak arasındaki 5.000 TL lik farkı da yazıyoruz. Bu 5.000 TL, 391 hesaplanan KDV daha fazla olduğu için 360 ödenecek vergi ve fonlar hesabına kayıt edilir.

Örnek: İşletmenin Kasım ayı sonundaki büyük defter hesapları aşağıdaki gibidir. Buna göre işletmenin ay sonu KDV tahakkukunu yapınız.

191 İndirilecek KDV ve 391 Hesaplanan KDV hesaplarının toplamları alınarak, yevmiye defterinde ters kayıt yapılarak kapatılır. Yani 191 indirilecek KDV hesabı borçta olduğu için bu hesabı alacağa, 391 hesaplanan KDV hesabı alacakta olduğu için bu hesabı borca yazarak hesapları kapatırız.

Yevmiye kaydını yaptığımızda borç ve alacak arasındaki 9.000 TL lik farkı da yazıyoruz. Bu 9.000 TL, 191 hesaplanan KDV daha fazla olduğu için 190 devreden KDV hesabına kayıt edilir.